1923

In de Haagsche Post van 27 januari 1923 wordt door een lezer voor het eerst in de Nederlandse pers melding gemaakt van mahjong. Kan iemand vertellen wat dat voor een spel is?

J. P. te Amsterdam vraagt of het Chineesche spel “Mah-Jongg” hetwelk naar hij vermeent reeds honderden jaren in China gespeeld wordt, ook in Europa bekend is. Het moet een spel zijn van ivoren en beenen steenen, waarop Chineesche teekens gegraveerd zijn (eenigzins op domino gelijkend).
Het is ons niet bekend. Weet een onzer lezers misschien waar het eventueel verkrijgbaar is?

Met dank aan Jac. D. van Niehoff, IJsselstein

Twee lezers van de Haagsche Post kunnen op 24 februari 1923 Nederland wat meer inlichtingen verschaffen over het mysterieuze Chinesche mahjongspel.

Een onzer lezers te Hengelo schrijft ons, naar aanleiding van de onlangs in deze rubriek behandelde vraag betreffende het Chineesche Mah Jongg Spel :

Daar het spel mij persoonlijk welbekend is, ben ik zoo vrij u hierbij eenige inlichtingen te verstrekken, waarmede genoemde lezer wellicht zijn voordeel kan doen. Mah Jong (Game of Sparrows) wordt in China reeds sedert eeuwen gespeeld, en vindt de laatste jaren ook reeds veel aftrek bij de Europeesche en Amerikaansche kolonies over geheel Oost-Azië. Door het geregelde verkeer met de Westkust van Amerika heeft ook daar het spel reeds zijn intrede gedaan en wordt het in plaatsen als San-Francisco, Seattle en Vancouver B.C. vrij veel gespeeld.

Voor zoover ik er over kan oordelen is Mah Jong in Europa onbekend, uitgezonderd bij hen, die om een of andere reden China bereisden, en het spel vandaar medenamen. Het zou mij dan ook ten zeerste verwonderen, zoo Mah Jong in dit werelddeel verkrijgbaar was. Is uw lezer echter op een of meer sets gesteld, zoo zal het hem wellicht mogelijk zijn zich deze door middel van den Holl. Consul te Hongkong, Shanghai of Peking te verschaffen. De prijzen loopen uiteen van ongeveer Mex. $ 5.00 tot Mex. $ 15.00. Dit verschil in prijs komt voort uit het verschil in afwerking der steenen, en het materiaal, dat er voor gebezigd wordt. De steenen worden gemaakt van been en bamboe. Hoe meer been, des te duurder wordt een set.

In het Engelsch vertaald

Een set bestaat uit 144 steenen, verpakt in een kistje, waarbij zich de regels van het spel in de Chineesche taal bevinden. Echter verscheen verleden jaar te Shanghai een boekje, waarin de regels in het Engelsch vertaald zijn, en dat verder is voorzien van illustraties en toelichtingen volgens de methode, waarop Mah Jong in de leidende clubs te Shanghai wordt gespeeld. Ofschoon het edele bridgespel in Oost-Azië onder de “White Men” nog wel het meest bekend is en gespeeld wordt, komt Mah Jong er meer en meer in; het heeft reeds een belangrijke plaats ingenomen in de speelzalen der clubs en huiskamers in het Verre Oosten. Mocht uw lezer nog andere inlichtingen wenschen over genoemd spel, dan ben ik steeds gaarne hiertoe bereid.

Een rage geworden in Amerika

Een ander lezer, te Den haag, schrijft ons niet minder enthousiast: U vraagt in uw correspondentie-rubriek of een uwer lezers wellicht weet waar het Chineesche Mah-Jong spel te verkrijgen is. Hoewel mij dit niet bekend is, geloof ik toch wel, dat u en uw lezers belang zullen stellen in eenige bijzonderheden betreffende dit spel. Ik heb er ook eenige maanden geleden in Amerika voor het eerst kennis mede gemaakt en ik kan u direct verklaren, dat – nu ik het spel zelf bezit – ik er in het geheel niet verwonderd over ben, dat dit in Amerika zulk een rage geworden is.

Het spel bestaat uit 144, bijzonder kunstig gegraveerde steenen van bamboe en been, welke alleen Chineesche tekens bevatten. De Amerikanen hebben door een cijfer of letter op de steenen te plaatsen het evenwel mogelijk gemaakt, dat ook niet met het Chineesch bekend zijnde personen het spel kunnen spelen. Niet alleen, dat de steenen zeer fraai gemaakt zijn, doch het spel is zóó interessant en afwisselend, dat al mijn kennissen, die het spel bij mij geleerd hebben – ik bracht er nl. een mede uit het buitenland – er verzot op zijn.

Nacht voor men het weet

Het boekje, dat ik in het Engelsch er bij kreeg, vermeldt o.a.: “Mah-Jongg, the Game of a Thousand Wonders, the ancient, honorable game of China, the fashionable fascinating game of the age” en verder: “Since the days of the great teacher, Confucius this ancient, honorable and royal game has been handed down from generation to generation. At the time when Babylon the Great was mistress of the Western World, long before the days of the Roman Empire, this marvellous game fascinated the cultured Chinese with the click of its ivory tiles and its “Pung” and “Chow”. Het spel wordt bij voorkeur door 4 persoonen gespeeld en ik kan slechts zeggen, dat het nachtelijk uur dáár is voor men het weet.

Met dank aan Jac. D. van Niehoff, IJsselstein

Het Amerikaanse bedrijf, dat de mahjonggekte in het Westen heeft aangewakkerd, probeert ook Nederland warm te maken vor het nieuwe spel. De Managing Director toont zich zelfs bereid naar het Gooi te reizen om een echtpaar in te wijden in de spelregels. Wat een service.

The Continental Mah-Jongg Sales Company, het bedrijf van de Amerikaan Joseph Babccock, is al in maart 1923 actief in Nederland om er het mahjongspel te promoten. Het heeft een vestiging op de Amsterdamse Prins Hendrikkade. De heer E. J. Laberre is er Managing Director. Hij is niet te beroerd om zijn kantoor te verlaten om geïnteresseerden in het land in te wijden in de spelregels van mahjong. Dit valt op te maken uit een brief, die geschreven in maart 1923 aan de heer en mevrouw Herman in Hilversum:

Den WelEd. Heer & Mevr. Herman.
Hooge Naarderweg 45.
H I L V E R S U M

Geachte Heer en Mevrouw,

Ik vernam met genoegen, dat U zich interesseert voor ons
Mah-Jongg spel, en het zal my aangenaam zyn U in de mysteriën
van dit spel in te wyden.

Om het U gemakkelijk te maken zend ik U hierby vooraf de regels
van het spel met Punten Tabel etc. Als U dit boekske aandachtig
hebt gelezen kent U eigenlyk het spel. U zult vinden, dat het
veel gemakkelyker is dan het lykt, en dat de groote varieteit
van de stukken, die spoedig bekend zyn, het spel buitengewoon
aantrekkelyker maken.

Gaarne zal ik een spel met U komen om U dit te demonstreeren,
ik ben vrywel elke avond thuis – tegenover U.

In afwachting Uwer berichten teeken ik my,

Uw. dw. dn.
THE CONTINENTAL MAH-JONGG SALES Co.
Managing Director

E. J. Laberre / EP
Bylage

Met dank aan Carli van Emde Boas, Amsterdam.