1930 – Jan Eberhardt

kop-canon5

Jan Eberhardt (1916 - 1997) niet de persoon in de lijst.

Jan Eberhardt (1916 – 1997) niet de persoon in de lijst.

In de crisisjaren van de vorige eeuw raakten veel mensen geruïneerd, anderen maakten hun fortuin. Ferdinand III Eberhardt kocht failliete boedels voor een krats op om ze zo snel mogelijk weer door te verkopen. Maar toen hij in 1924 ‘The Continental Mah-Jongg Sales Co’ opkocht kon hij geen afstand doen van dat prachtige assortiment. Hij raakte in de ban van het spel en wel zo intens dat hij ook zijn kinderen en kleinkinderen voor altijd met het mahjongvirus besmette.

De mahjong-artikelen van Babcock pasten wonderwel in het assortiment van de Chinese kunsthandel, die Eberhardt enkele jaren tevoren in de Amsterdamse Damstraat was begonnen. Hij had al heel wat spulletjes opgekocht van Chinezen die hier als immigrant gekomen waren, maar het financieel niet redden Eberhardt verkocht vooral Aziatische kunst van goede kwaliteit. Zijn zaak in de Damstraat werd een begrip.

Damstraat, Amsterdam.

Damstraat, Amsterdam.

Twee zoons van de vier zoons namen de zaak over. Jan Eberhardt (1916 – 1997), een derde zoon, wilde liever de (jazz)muziek in en was dus meteen het zwarte schaap van de familie. Maar hij kreeg wel het verzoek om een spelregelboekje over mahjong te maken. Dat was een kolfje naar zijn hand. Hij was gefascineerd door China en de Chinezen en er kwamen veel Chinese vrienden bij hem over de vloer. Die werden uitvoering over mahjong en alles wat daarmee te maken heeft. Jan verdiepte zich enorm in het onderwerp, schuwde geen enkel detail. Hij schreef het boekje dat hij schreef onder het pseudoniem John Lightfeldt, werd de mahjongbijbel  van Nederland en beter bestudeerd dan alle andere spelregelboekjes.

Jan was te kunstzinnig om zich alleen maar met de tekst te bemoeien. Hij deed ook de rest: uittypen, uitlijnen, tekenen, stencilen. Druk na druk werd het boekje dikker en de technieken knapper. Duizenden exemplaren zijn uit de stencilmachine gerold. Mede door het boekje werd de zaak van de Eberhardts, de Aziatische Kunsthandel op Damstraat 7, het walhalla voor de mahjongliefhebber. Het assortiment bestond uit wel dertig verschillende soorten mahjongspellen, rechtstreeks geïmporteerd uit China. Als enige plek in Nederland was daar het gele (en later rode) boekje van John Lightfeld verkrijgbaar.

Kunstzinnige omslag.

Kunstzinnige omslag.

Ondanks alle boekjes, die hij had geschreven, was hij niet te beroerd nog eens extra uitleg te geven. Een Amsterdammer krijgt een handgeschreven briefkaart over hoe de fiches verdeeld moeten worden:

Het zwierige handschrift van Jan Eberhardt siert de briefkaart.

Het zwierige handschrift van Jan Eberhardt siert de briefkaart.

briefkaart-2

Geachte Heer, De puntenwaarde is als volgt:, schrijft Jan Eberhardt.

Een van de kleinkinderen van Ferdinand Eberhardt, Angela, heeft het boekje herschreven. Klanten kwamen vaak terug in de winkel omdat ze de inhoud niet snapten. Daarop besloot ze de regels stapsgewijs op te schrijven, precies zo als je iemand aanleert. Ze veranderde veel dingen en voegde er veel aan toe, maar ze wijzigde niet de naam van de auteur. ‘Het is en blijft het boekje van John Lightfeldt’, zegt ze.