‘Ik heb iets speciaals voor jou,’ zei de antiquair tegen Ria van Dinteren uit Nijmegen, die hevig verslingerd is aan China. Het bleek een oud mahjongspel te zijn met een eerste druk van Babcock’s Spelregels.
Ria van Dinteren toont trots het oude mahjongspel dat een antiquair voor haar apart had gezet.
Ik ga regelmatig naar antiquariaten. Een ervan is in Oosterbeek. Die eigenaar weet precies wat ik zoek: dingen over China en alle landen waar ik heen reis. In China ben ik vaak geweest. Het land blijft me boeien. Het is een heel andere cultuur en ik voel me er prettig. Ik heb inmiddels alle beschikbare reizen door het land gedaan en vind het jammer dat er niet meer reizen zijn. Op mijn eigen houtje lukt niet want ik spreek geen Chinees.
Het antiquariaat heeft hele oude boeken maar ook boeken uit mijn schooltijd. De eigenaar verzamelt ontzettend veel en hij stapelt alles op elkaar en voor elkaar. Hij kan heel bloemrijk vertellen en weet overal wel iets van. We snuffelen graag met z’n vieren, vier gezinsleden, en we helpen elkaar om de stapels door te nemen.
Kistje met een ziel
Ik was daar toen alleen met mijn broer. Die is ontzettend goed in het onthouden en in prijzen, dus die heb ik graag bij me. De antiquair zei meteen: ik heb iets mooi voor jou. Hij had de nalatenschap gekregen van een ingenieur, een zonderling mens, die zich bezig had gehouden met de astronomie. Beneden in een hoekje zag hij een zwart kistje staan vol handwerk. Omdat alles waar een ziel in zit hem aanspreekt, vroeg hij of hij het mee mocht nemen. Dat mocht, samen met de rest, want de familie wilde alles zo snel mogelijk weg hebben.
Dat was dus dit kistje. De inhoud lag door elkaar, de stenen, de fiches en het spelregelboekje. Ik wist wel dat het een mahjongspel was. Ik heb het in China veel zien spelen, vooral bij de theehuizen en de taoïstische tempels. En voor f 12,50 heb ik er ooit eens zo’n ordinair plastic spel gekocht, maar ik heb het nooit gespeeld en de spelregels ken ik niet. Hier zat een spelregelboekje bij. Het is wel een eerste druk, zei de antiquair. Hij wilde voor het hele spel 35 euro hebben. Ik vroeg een beetje argwanend: is het spel wel compleet? Hij zei: kijk het thuis maar na, en als het niet compleet is kan je het zo terugbrengen. Okay, dat was een deal. Toen ben ik thuis dus gaan tellen en uitzoeken. Via internet kwam ik er achter dat het spel in ieder geval compleet was, maar ook dat het Spelregelboekje van Babcock alleen al de prijs waard is. Het is de eerste druk uit 1923. Ik heb het spel gewoon cadeau dus.
De stenen zijn prachtig. De Chinezen die ze gemaakt hebben zijn echte kunstenaars. En dat kleine doosje met die dobbelstenen en dat ronde doosje met die vreemde schijfjes vind ik heel grappig. O, zijn dat windschijfjes? Het kistje is van goede kwaliteit en gezwaluwstaart. Ik denk dat het boekje en het kistje bij elkaar horen en dat het kistje net als het boekje uit 1923 stamt.
De Puntentabel, die bij het mahjongspel hoort.
De binnenzijde van de Puntentabel.
Ik heb aangeboden om het boekje en het spel te exposeren in het virtuele Mahjong in Holland Museum. Ik vind het leuk dat zodoende deze oude stenen, door vaardige Chinese handen gemaakt zijn, daarna door Westerse handen bespeeld en uiteindelijk in een stoffig hoekje beland, weer een nieuw leven krijgen en dat meer mensen van deze Chinese kunstwerkjes kunnen genieten.
De karakterstenen
De bamboestenen. De bamboe-1 heeft een onorthodoxe afbeelding.
De kringen-stenen
De winden en de raken.
De gelukstenen met de seizoenen.
Nog meer antiek?
Als mijn Chinese vrienden naar China gaan vragen ze altijd of ze iets voor me mee kunnen nemen. Ik weet nooit iets maar nu zou ik kunnen vragen of ze willen snuffelen naar een antiek spel. Maar ik denk niet dat er nog veel antieke spellen zijn. Ik weet van Chinese academici dat ze al hun antiek weg moesten doen tijdens de Culturele Revolutie. Toen ze terugkwamen van hun heropvoeding was er nog wat antiek over, maar dat hebben ze meteen weggegeven. Dat gaf kennelijk te veel pijnlijke herinneringen, maar ze zijn er erg gesloten over.
Met dank aan mevrouw Ria van Dinteren te Nijmegen.
