Vaak wordt gedacht dat mahjong een eeuwenoud spel is. Dat is niet waar, Wel heeft mahjong lange wortels in het verleden. Net zoals de mens geëvalueerd is uit de aap, zo is mahjong geëvalueerd uit Chinese kaartspelen. Maar net zo ver als de mens verwijderd is van de aap, zo ver is mahjong verwijderd van domino of andere Chinese spelen. Mahjong blijkt verrassend jong te zijn.
1864
De zeer geleerde keizerlijke dienaar Chen Yumen voegt de beste elementen uit diverse Chinese kaartspelen samen tot een nieuw spel. Doordat hij een graag geziene gast is op het Britse consulaat in de vrijhaven Ningpo maken niet alleen Chinese intellectuelen maar ook buitenlandse diplomaten spoedig kennis met het nieuwe, opwindende spel.
Beeldengroep in Ningpo ter ere van Chen Yumen (r), die het spel leert aan een Chinese en Engelse diplomaat.
Het spel bestaat uit kaarten van bamboe en been, die dus niet kunnen wegwaaien en niet snel zullen slijten of vervuilen. De drie kleuren uit het populaire kaartspel ma tiao zijn gehandhaafd, maar in plaats van drie planten zijn er nu drie draken: rood, wit en groen. Chen Yumen voegde bovendien vier winden (oost, zuid, west en noord) én dobbelstenen aan het spel toe. Het nieuwe spel wordt aanvankelijk “Chung fa” genoemd en zal later wereldwijd bekend worden als “mahjong”. Het doet opgang bij iedereen die er kennis mee maakt. Mahjong wordt een rage.
De Bund in Sjanghai waar Oost en Westelkaar ontmoeten.
Omstreeks 1885
Chen Yumen introduceert zijn nieuwe spel in Sjanghai, een andere Chinese vrijhaven. Sjanghai ligt niet ver van Ningpo, maar heeft een heel ander karakter. Het staat bekend als “het Parijs van het Oosten” en als “de hoer van Azië”. Het wemelt er van de fortuinzoekers, die of in de handel of aan de speeltafel hun slag willen slaan. Het spel wordt heel snel razend populair onder deze buitenlanders. Het is precies wat ze zoeken in Azië: spanning, mystiek, avontuur en een snelle manier om geld te winnen. Of te verliezen.
Alles kan en mag in Sjanghai.
1893
De Britse consul in Seoul (Korea), William H. Wilkinson, schenkt het Columbiamuseum in Chicago een spel, dat hij in Ningpo, China, heeft verworven. Het bestaat uit dominoachtige stenen. Volgens Wilkinson wordt het spel “Chung fa” genoemd. Het bijzondere, exotische spel wordt tentoongesteld in het Pennsylvania universiteitsmuseum.
1912
Een van de mooiste spellen ter wereld. (bruikleen: Mahjongmuseum Japan)
De Chinese keizer Puyi (6 jaar oud; eigenaar van één van de mooiste mahjongspellen ter wereld) wordt afgezet en China wordt een republiek.
Keizer Puyi van China.
1918
Ook de Amerikaan Joseph Park Babcock, die als ingenieur door Standard Oil uitgezonden is naar China, maakt in Sjanghai kennis met het nieuwe, opwindende spel, dat inmiddels een rage is geworden in heel China.
Joseph Park Babcock.
Babcock begint op manieren te zinnen om de speelrage naar Amerika over te brengen, maar krijgt geen bijval van andere buitenlanders. Ze vinden het spel veel te moeilijk voor niet-Chinezen.
1920
Joseph P. Babcock begint aangepaste mahjongspellen met aangepaste regels te exporteren naar Amerika. Hij heeft Westerse cijfers en letters laten aanbrengen op de stenen, zodat de Amerikanen ze makkelijker kunnen herkennen.
Een oud exemplaar van Babcock’s eerste Red Book, vervaardigd in Sjanghai. (bruikleen: Sloperama)
Ieder spel is voorzien van een boekje met spelregels. Het heet “Babcock’s Rules for Mah Jongg – The Red Book of Rules” en wordt uitgegeven door de Mah Jongg Company of China in Sjanghai. Babcock heeft de Chinese spelregels van alle franje en van alle limietspellen ontdaan. Je moet het spel onmiddellijk snappen en kunnen spelen, is zijn opvatting.
In Sjanghai adopteren zowel de American Club (alleen voor Amerikanen) als de Union Club (alleen voor Amerikanen, Britten en Chinezen) het rode boekje van Babcock al hun officiële spelregels. In beide clubs wordt heftig mahjong gespeeld.
Interieur American Club in Sjanghai.
Een poging om “Mah-Jongg” onder te brengen bij de Amerikaanse spellenfabrikant Parker Brothers mislukt. Die ziet er geen markt voor. Daarom richt de houtfabrikant W.A. Hammond, namens Babcock, een eigen bedrijf op “The Mah-Jongg Sales Company of America” om de Amerikaanse markt te veroveren. Andere compagnons zijn Albert R. Hager en Anton N. Lethin.
Om hun producten te beschermen worden patenten aangevraagd op de naam “Mah-Jongg” (dat volgens de aanvraag “mus” zou betekenen) en op het spel (dat omschreven wordt “enigszins op domino gelijkend”).
1922
De Mah-Jongg Sales Company begint een uitgebreide reclamecampagne in Amerika. In alle grote steden worden tentoonstellingen georganiseerd, in de grotere warenhuizen worden gratis mahjonglessen gegeven en in kranten en tijdschriften verschijnen advertenties waarin het royale assortiment aan mahjongspellen wordt uitgestald. De campagne slaat aan. De mahjongspellen vliegen over de toonbank. Fabrikant W. A. Hammond meldt dat hij sinds 1 september al $50.000 aan mahjongspellen heeft geïmporteerd uit Sjanghai.
Grote warenhuizen richten speciale stallen in met een uitgebreid assortiment aan mahjongartikel. Ze gaan grif van de hand.
1923
Babcock’s Red Book of Rules, uitgegeven te San Francisco.
In Amerika verschijnt ‘Babcock’s Rules for Mah Jongg – The Red Book of Rules’ bij The Mah-Jongg Sales Company of America te San Francisco . Het zal bekend worden als het ‘Rode Boekje’.
In hetzelfde jaar verschijnt ook het boekje “ How to Play Pung Chow” , geschreven door Lew Lysle Harr, een Amerikaan die sinds 1919 in China werkzaam is en ook kennis gemaakt heeft met het opwindende spel.
How to Play Pung Chow door L.L. Harr.
Al eerder (in februari 1921) heeft de Engelsman Harold Sterling, een pseudoniem van Harold Carey, uitgebreide spelregels gepubliceerd in het boekje “Ma Chang”, uitgegeven door Carey and Co. in Sjanghai.
1924
Het personeel van The Mah-Jongg Sales Company poseert voor het bedrijfspand in San Francisco.
Nu het spel zo’n succes geworden is komt spellenfabrikant Parker Bros terug op zijn eerdere afwijzing en sluit een overeenkomst met Babcock en diens zakenpartners. Parker Bros gaat een uitgebreid assortiment aan mahjongspellen produceren, van goedkope houten tot peperdure spellen van ivoor.
Maar de markt is reeds overspoeld met mahjongspellen van andere makelij, met andere namen dan het gepatenteerde “Mah-Jongg” en met andere regels dan die van Babcock. Er ontstaat verwarring door het bestaan van verschillende spelregels.
