Nederland raakt verzot op mahjong

In Nederland wordt in 1922 algemeen vrouwenkiesrecht wordt opgenomen in de grondwet. De nieuwe wetgeving maakt de Hollandse vrouw steeds mondiger en zelfbewuster, wat in de komende jaren aan de mahjongtafel zal blijken. Tot op de dag van vandaag wordt mahjong gedomineerd door vrouwen.

De tijd is rijp voor een opwindend gezelschapspel, want er komt steeds meer vrije tijd. Voor Nederlandse arbeiders duurt een werkdag nog maar 8,5 uur.

1923

Voor het eerst verschijnt het woord 'Mah-Jongg' in de Nederlandse pers.

Voor het eerst verschijnt het woord
‘Mah-Jongg’ in de Nederlandse pers.

27 januari –  Meneer J.P. uit Amsterdam informeert schriftelijk bij de redactie van het weekblad Haagsche Post ‘of het Chineesche spel Mah-Jongg, hetwelk naar hij verneemt reeds honderden jaren in China gespeeld wordt, ook in Europa bekend is’.

De redactie moet het antwoord schuldig blijven, maar twee lezers bieden informatie.

Babcock's Spelregels in  Nederlandse vertaling.

Babcock’s Spelregels in
Nederlandse vertaling.

In dezelfde maand verschijnt ‘Babcock’s Spelregels voor Mah-Jongg’ in een Nederlandse vertaling. Het wordt uitgegeven door Babcock’s eigen handelsmaatschappij The Continental Mah-Jongg Sales Co te Amsterdam. Het telt 16 pagina’s en een Punten-Tabel is toegevoegd. De richting van de winden wordt verkeerd vermeld. Verscheidene herdrukken zullen volgen.

1924

Hollandse heren spelen bedachtzaam en ernstig het nieuwe Chinese spel.

Hollandse heren spelen bedachtzaam en ernstig het nieuwe Chinese spel.

Nederland raakt verzot op mahjong. De spellen vliegen als warme broodjes over de toonbank. Het grootwinkelbedrijf Perry & Co heeft als eerste de spellen in de verkoop. Ze worden uit Amerika geïmporteerd. ‘Mah Jongg is het eeuwenoude spel dat geperfectioneerd is tot een spel van verfijndheid, berekening en logica’, zo adverteert de firma.

Perry's Handleiding voor  het Mah Jongg Spel'.

Perry’s Handleiding voor
het Mah Jongg Spel’.

De firma levert ook een spelregelboekje, “Perry’s Handleiding voor het Mah Jongg Spel” geheten. Het bevat “uitvoerige beschrijving, handleiding, voorbeelden, spelregels, punten- en rekentabel’ en kost f 1.25. Het is geschreven door een van de directeuren van het bedrijf, F. L. Verster. Het wordt in eigen beheer uitgegeven door N.V. Trading Co. Late PERRY & Co. Gevestigd te Amsterdam.

In de Sinterklaas-catalogus van 1924 stalde Perry & Co het assortiment mahjongartikelen breed uit.

In de Sinterklaas-catalogus van 1924 stalde Perry & Co het assortiment mahjongartikelen breed uit.

In de Sinterklaascatalogus van Perry & Co worden de mahjong-artikelen breed uitgestald. Een spel in een rood houten kistje met schuifdeksel kost f 20.- en een luxe uitvoeringen in zwart houten schuifkistje en met bamboe met been opgelegde stenen variëren van f 30.- tot f 110.-. Ter vergelijking: een Halmaspel kost f 1.80 en het Klok en Hamer Gezelschapsspel f 1.20.

Luxe mahjongspellen uit het aanbod van The Continental Mah-Jongg Sales Co. te Amsterdam.

Luxe mahjongspellen uit het aanbod van The Continental Mah-Jongg Sales Co. te Amsterdam.

The Continental Mah-Jongg Sales Co van Joseph Babcock ondervindt veel concurrentie van Perry & Co, die ook een breed assortiment mahjongspellen heeft.

De Telegraaf meldt Nederlands eerste mahjongtoernooi.

De Telegraaf meldt Nederlands eerste mahjongtoernooi.

1 november Eerst Nederlandse ‘mahjongdrive’ in hotel Parkzicht te Amsterdam. Er zijn zestig deelnemers, voornamelijk tennissers van het Temmink Redcover Park, die een winterstop hebben.

In de Amsterdamse Kalverstraat kletteren overdag de paardenhoeven, 's avonds de mahjongstenen.

In de Amsterdamse Kalverstraat kletteren overdag de paardenhoeven, ’s avonds de mahjongstenen.

12 november De Netherlands Mah-Jongg League wordt opgericht. Dit gebeurt in de bovenzaal van café Neuf, Kalverstraat 41 te Amsterdam. “Personen die hierin belangstellen kunnen zich wenden tot den heer C. J. Pieters, Damrak 97”, zo meldt de Telegraaf. De nieuwe vereniging geeft mahjongdemonstraties “met gelegenheid tot het stellen van vragen en debat door 4 experts”.

Mrs. Babcock (r) speelt mahjong met haar vriendinnen. Haar man probeert ondertussen de concurrentie te elimineren.

Mrs. Babcock (r) speelt mahjong met haar vriendinnen. Haar man probeert ondertussen de concurrentie te elimineren.

28 november Met toestemming van de president van de Arrondissements Rechtbank te Amsterdam laat Babcock bij de firma Perry & Co beslag leggen op “Perry’s Handleiding voor het Mah Jongg Spel”. Dit op grond van artikel 28 van de auteurswet. De Amerikaan meent dat hij het auteursrecht bezit op de spelregels, omdat hij de regels voor het eerst heeft vervaardigd en gepubliceerd. Perry & Co neemt het niet. Het is vlak voor Sinterklaas en mahjong is een gewild cadeau. Ook de Nederlandse firma stapt naar de rechter.

Advertentie van Perry & Co.

Advertentie van Perry & Co.

2 december In hun kort geding vechten Babcock en Perry over de mahjongspelregels. Mr. Karsten, die namens Babcock spreekt, wijst erop dat Babcock de naam “Mah-Jongg” heeft bedacht. Die naam is in China niet bekend en staat in geen enkel woordenboek.

Mr. Mulderije, de advocaat van Perry & Co, laat weten dat Babcock het spel niet heeft bedacht en dus ook niet de geestelijke vader kan zijn.

4 december Babcock verliest het kort geding. In zijn uitspraak zegt de president van de rechtbank dat hij nooit beslag had laten leggen als hem het verweer van Perry & Co bekend was geweest. Het beslag wordt onmiddellijk opgeheven en Babcock moet de kosten van het geding betalen. Perry adverteert triomfantelijk dat zijn Handleidingen weer te koop zijn, maar het is al bijna Sinterklaas en de meeste Nederlandse Sinterklazen hebben hun cadeautjes al gekocht.

1925

Parker Brothers koopt in 1925 wel het bedrijf van Joseph Babcock.

Parker Brothers koopt in 1925 wel het bedrijf van Joseph Babcock.

Joseph Babcock stopt met zijn “Mah-Jongg Sales Company of America” en verkoopt zijn bedrijf aan Parker Brothers, die eerder geen belangstelling hadden voor het mahjongspel. Met het geld gaat hij rechten studeren aan de Yale universiteit. Hij zal in 1927 afstuderen en wordt treedt dan in dienst van een advocatenkantoor in New York.

De Damstraat in Amsterdam, waar de Aziatische Kunsthandel van Eberhardt is gevestigd.

De Damstraat in Amsterdam, waar de Aziatische Kunsthandel van Eberhardt is gevestigd.

De Nederlandse zakenman Ferdinand Eberhardt koopt de failliete Continental Mah-Jongg Sales Co. op. In de crisisjaren is Eberhardt gefortuneerd geraakt door het opkopen van alles wat bankroet is gegaan. In de Damstraat te Amsterdam is hij een Aziatische kunsthandel begonnen. Mahjongspellen maken een belangrijk deel uit van het assortiment.

In Hotel American viert de Netherlands Mah-Jongg League haar 1-jarig bestaan met een toernooi.

In Hotel American viert de Netherlands Mah-Jongg League haar 1-jarig bestaan met een toernooi.

14 november Ter gelegenheid van haar eerste jaarfeest organiseert de Netherlands Mahjongg League het eerste openbare mahjongtoernooi van Nederland. Het vindt plaats in twee zalen van het American Hotel aan het Amsterdamse Leidseplein.

1929

Wall Street crash – beurskrach. Een grote economische crisis verlamt de hele wereld. Nederland begint te kampen met grote werkeloosheid. De zin in exotische spelletjes vergaat en die fraaie mahjongkistjes verdwijnen naar zolder. In plaats van de vier Chinese winden, steken fascistische bewegingen de kop op en jagen de wereld naar een tweede wereldoorlog.