Dit spel werd als speelgoed gebruikt.

Ben Weller: Onze ouders kochten op een veiling een mahjongspel. Het is versleten omdat de kinderen het als speelgoed gebruikten, maar volgens mij nog wel heel mooi. Het hout is ebbenhout, de tekeningen zijn prachtig en over het witte gedeelte zijn de meningen verdeeld: wij zeggen visbeen, anderen zeggen bakeliet en iemand suggereerde zelfs ivoor.

Het spel is gekocht in een doos, die uit elkaar lag en de laatjes waren ook gammel. Mijn opa heeft de doos opnieuw beplakt en ook één van de vier laatjes. Kunt u op basis van de foto’s (zie bijlage) iets over dit spel zeggen?

De stenen zijn van hout.

 Dr. Mahjong: Je kunt niet te vroeg beginnen met mahjong te spelen, maar natuurlijk niet op deze manier. Respect voor het spelmateriaal moet er altijd zijn en zeker als het een kunstzinnig uitgevoerd mahjongspel betreft. De kinderen hebben er een puinhoop van gemaakt.

Het grappige spelregelboekje is slordig gerestaureerd.

Een mahjongspel is pas begerenswaardig als zowel de speelstenen als de behuizing (uitzonderlijk) fraai zijn. Daarvan is hier helaas geen sprake. Van de doos is geen foto gemaakt, Bens opa heeft die proberen te herstellen door te beplakken. Maar als je het grappige, Franse spelregelboekje ziet, dat kennelijk ook door hem is beplakt, dan zal dat geen schoonheidsprijs verdienen.

De stenen zijn van hout – een goedkoop materiaal. Ik kan niet goed zien of het donkere materiaal inderdaad ebbenhout is. Het witte deel is geen ivoor, zelfs geen been denk ik, maar ook hout. Er zijn fraaie en gedetailleerde afbeeldingen op aangebracht, waardoor ik vermoed dat het hout ook niet al te hard is.

De stenen hebben mooie gedetailleerde afbeeldingen.

Precies zo’n spel ben ik niet eerder tegen gekomen en is waarschijnlijk nooit in Nederland te koop geweest. Als het spelregelboekje altijd bij het spel heeft behoord, dan moet het spel wel uit Frankrijk komen. Maar veel is het niet waard, ook niet voor opa zijn herstelwerkzaamheden begon.

De mahjongstokken zijn bewaard in de originele kartonnen doos.

Hans-Peter Ligthart: Ik heb hier een mahjongspel van de firma Perry. Het is nog van mijn oma geweest. Het lijkt ivoor en bamboe. Wat zou dat waard kunnen zijn?

Oma was geen verwoede speler. Alle onderdelen zijn er ongeschonden uit. Alleen de schuifdeksel aan de voorkant ontbreekt.

 Dr. Mahjong: De firma Perry heeft er duizenden van verkocht in de loop der jaren, maar toch blijft dit antieke spel een lust voor het oog. Een ingetogen schoonheid. De stenen ogen fris en helder, maar nee, ze zijn niet van ivoor. Anders zou je spel duizenden euro’s waard zijn.

Nu praten we over zo’n 200 euro. Op de foto’s zie ik geen hinderlijke beschadigingen, maar mis ik wel het uitschuifbare deksel aan de voorkant, zodat de laatjes er makkelijk uit kunnen schieten. Mocht dat wel aanwezig zijn en in goede staat, dan zou je er zo’n € 250 voor kunnen vragen. Dat doe je natuurlijk niet. Een mahjongspel verkoop je nooit, zeker niet als het van je oma is geweest.

Wie zijn eigen mahjongspel verkoopt, verknalt zijn toekomstig geluk.

Robert Drost: Graag zou ik het verhaal achter mijn geërfde mahjongspel willen weten. Of het echt oud is en wat de waarde hiervan is.

De stenen zijn goed gemaakt en goed geconserveerd.

 Dr. Mahjong: Het meest waardevolle van dit spel is dat iemand het jou geschonken heeft en het op die manier voort leeft. Verder is het een vrij normaal spel, daterend uit de jaren ’30 of ’40 van de vorige eeuw, een van de goedkopere modellen uit het assortiment.

Het is vooral goedkoop vanwege het kistje. De modellen die in kistjes met laatjes zitten, waren bewerkelijker, populairder en dus duurder. In de stenen is niet zo’n groot verschil tussen duurder of goedkoper mahjongspel. Hoe meer bamboe aan een steen zit, hoe goedkoper  het spel.

Is dit schijvendoosje van hout gemaakt? Dat zou zeer bijzonder zijn.

Intrigerend vind ik het ronde schijvendoosje. Het lijkt van hout gemaakt in plaats van been. Dat heb ik nooit eerder gezien. De waarde van het spel schat ik op rond € 75.-.

Hoe oud is dit mahjongspel? En wat is het waard?

Frank Disteli: Hallo dokter Mahjong, kunt u mij wat meer vertellen over dit spel? En dan over de ouderdom of waarde. Met vriendelijk groet.

Het kistje is prachtig en zeer gedetailleerd uitgevoerd.

 Dr. Mahjong: Ik kan u vertellen dat het kistje van uw spel een lust voor het oog is. Gelakt in  een prachtig rode kleur en bewerkt met verfijnde figuren. En bekroond met elegante koperen hengsels.

Ook de laatjes zien er aanlokkelijk uit.

Ook de laatjes zien er aanlokkelijk uit.De laatjes zijn niet ontsnapt aan de versierkunsten van de maker(s). De koperen knopjes zijn elegant en de motieven prachtig uitgevoerd. Het geheel biedt een verleidelijke aanblik.
Dat maakt nieuwsgierig naar de inhoud.

De mahjongstenen zijn gaaf en helder. Niets mis mee.

Dat valt niet tegen, maar ook niet mee. De mahjongstenen zijn gaaf en helder. Doordat ze in zo’n spectaculair kistje zitten vallen ze een beetje tegen. Het zijn stenen die in grote oplages zijn gemaakt in de eerste helft van de vorige eeuw. Ik had stenen met meer details en versieringen verwacht.

Al met al een prachtig spel, vooral het kistje. Dat heeft evenwel in de 80 jaren van zijn bestaan wel wat blutsen en andere schade opgelopen, maar die zie je pas als je uitgekeken bent op de schoonheid van het kistje. De waarde? Wat een gek er voor wil geven. Een bod boven de € 200 zou ik niet gek vinden, maar het kan ook zomaar € 300 zijn. Tenslotte is in China rood de kleur die geluk brengt.

Overigens: dr.Mahjong wil niet zeggen dokter, maar staat voor doctor. Ahum.

Een fraai spel in een fraai kistje, nietwaar?

Jacqueline Geurts: Kunt u ons iets meer vertellen over dit kistje en kunt u daar een waarde aangeven? Het spel is van mijn moeder en zij overweegt het te verkopen.

Niet waar! Een flinke en niet te maskeren scheur ontsiert het kistje.

 Dr. Mahjong: Dat is even schrikken! Het mooie kistje van uw moeder vertoont een lelijke scheur, die niet te verhullen en niet weg te poetsen is. Op de bovenkant van het kistje nog wel! Kennelijk een keer van tafel gevallen. De zware inhoud zorgt dan voor een lelijke klap, waar tegen het zachte hout niet bestand is. Zo te zien is de scheur nauwelijks te repareren en daardoor verliest het kistje zijn rol van siervoorwerp.

De stenen zijn helder. De vogels van bamboe-1 fladderen er vrolijk op los.

Extra jammer, omdat het spel zelf erg fraai is. Het stamt, zo te zien, uit de jaren ’20 van de vorige eeuw, toen mahjong zijn stormachtige entree in Nederland maakte. Het behoorde tot een van de duurste spellen uit het aanbod van destijds.

De mahjongstenen bevatten de standaard afbeeldingen en zijn helder en scherp gesneden. Wat opvalt zijn die vrolijke vogeltjes van bamboe-1. Zo leuk heb ik ze zelden gezien. Energiek buitelen door het assortiment.

Wie wordt niet vrolijk van deze vogeltjes?

Ook bijzonder zijn de acht gelukstenen met hun zeldzame afbeeldingen. Doorgaans zijn die becijferd van 1 tot en met 4 in twee reeksen, een blauw van kleur, de ander rood. Hier draagt een reeks de vier windrichtingen. Wat de afbeeldingen willen vertellen, is me niet duidelijk. Een elektriciteitsmast, een tempel, beboste bergen, een maan boven zee?

Ik weet te weinig van de Chinese cultuur om de betekenis van de andere vier afbeeldingen te doorgronden. Een vissersboot, een brug of pier, bergen, drie driehoeken. Ra ra, wat is het. Maar dat zijn we wel va mahjong gewend. Het intrigeert maar lang niet alles snappen we.

De acht gelukstenen hebben unieke afbeeldingen.

Uw moeder overweegt het spel te verkopen en wil weten wat ze er voor kan vragen. Zonder die akelige scheur had ze op zo’n 200 à 300 euro kunnen hopen. Nu moet ze hopen dat er een liefhebber is die de stenen ook zo mooi vindt en nog ergens een leeg mahjongkistje heeft staan. De kans dat u zo iemand vindt, is klein. U zou hem/haar voorzichtig € 100 kunnen vragen.

Zelf houden is ook een optie. U bent immers al gewend aan die scheur en mahjong is het leukste spel ter wereld.

Een naoorlogs spel in een lelijke plastic doos.

Pascal Kollen: Ik heb deze spel gevonden in een kringloopwinkel. Ik heb nog nooit een mahjongspel gezien en moest het natuurlijk direct kopen. Ik kan alleen niks van de afkomst vinden of van welk jaar het ongeveer komt. En heeft dit spel ook een waarde voordat ik mijn kinderen er mee laat spelen?

 Dr. Mahjong: Natuurlijk heeft dit spel waarde. Het kan namelijk het begin zijn van een opwindend leven als mahjongspeler. Zoals u in dit museum kunt zien is mahjong een uiterst boeiend spel, niet alleen qua speelmateriaal, maar vooral als gezelschapsspel. Het is een spel dat je blijft verbazen en dat je blijft spelen. Misschien was het wel een teken van de mahjonggeesten dat u dit spel in een kringloopwinkel zag en dat u het direct moest kopen.

De stenen zijn helder en scherp gesneden. De rug is van enigszins ronde bamboe.

Als dat zo is was het wel een magere geste van de geesten. Het is een spel van dertien in een dozijn, gemaakt van kunststof en bamboe ruggen. Die ruggen zijn enigszins rond, waardoor de muren die u voortdurend moet bouwen instabiel zijn. Dat gaat op den duur irriteren. De stenen hebben mooie scherpe afbeeldingen en zijn gaaf, op een enkele uitzondering na. Het plastic doosje, waar de stenen in zitten, is vreselijk lelijk en begint al flink te rimpelen. Een mooi houten kistje is wellicht ook te vinden in een kringloopwinkel.

Mooi toch, al die fraaie stenen?

Ik hoop dat u er niet meer dan € 30 voor betaald hebt. Ik hoop bovendien dat u en uw kinderen er snel mee gaan spelen en dat het spel ook u in zijn ban zal nemen. Binnen een jaar gaat u dan op zoek naar een mahjongspel dat prettiger aanvoelt en makkelijker speelt.

Zijn dit Rich Man en Pot of Gold op mijn gelukstenen?

Anne Tanja: Onlangs heb ik dit mahjongspel gekocht op een veiling. Kunt u mij een beetje meer info geven over dit spel? En eventueel een waarde indicatie.
Rich man en Rich man’s pot of gold wijzen volgens mij richting Hong Kong, maar daar kan ik natuurlijk naast zitten. Verder gok ik gemaakt rondom 1960?

 Dr. Mahjong: Dat lijkt me niet zo’n gekke gok, 1960, maar van de geboorteplaats heb ik geen idee. China is nogal groot en het kan overal gemaakt zijn. De westerse lettertekens wijzen er dat het spel bestemd was voor de export. Hoe het spel in Nederland terecht gekomen is, is niet te achterhalen, waarschijnlijk via Amerika.

Vrolijke, kleurige figuurtjes.

De stenen bevatten veel bamboe en weinig been. Het is dus kwalitatief geen topproduct. Hoe meer been hoe duurder het spel. De kringenstenen vallen op door hun ongebruikelijke kleuren.

De kringenstenen hebben zachte kleuren.

Dat geeft een vrolijke uitstraling, zeker in combinatie met de mooie afbeeldingen op de gelukstenen. Wat die afbeeldingen willen vertellen, weet ik niet. Daarvoor moet je een kenner van de Chinese literatuur zijn en dat ben ik – helaas – niet.

Mooi van ouderdom.

Saskia J. : Ik kocht dit spel op een rommelmarkt en vraag me af hoe oud het ongeveer is en waar het gemaakt is. Weet u dat aan de hand van mijn foto’s? Alvast dank voor uw moeite!

 Dr. Mahjong: Lastig om de herkomst van dit spel te achterhalen. Wel is duidelijk dat het een oud mahjongspel is. De benen stenen zijn mooi van ouderdom. Geboortedatum schat ik rond 1925, geboorteplaats onbekend, geboorteland ongetwijfeld China.

Deksel met prachtig houtsnijwerk;

Nog mooier dan de stenen vind ik het kistje. In de deksel zijn twee prachtige vogels uitgesneden, een waar kunstwerk. Het zijn de vogels die ook bamboe-1 sieren: pei-ling. Jammer dat de scharniertjes het begeven hebben.

De scharniertjes hebben het begeven.

Ook het kistje zelf is van goedkoop hout gemaakt. Daarom twijfelde ik of dit kistje wel gemaakt werd voor dit mahjongspel en of het niet ooit een geheel ander doel diende, voor sigaren, klosjes garen, ansichtkaarten of dergelijke. Maar de twee gestileerde vogels wijzen duidelijk in de richting van mahjong.

Mag ik je vragen wat je voor dit spel betaald hebt?

Saskia J.: Ik heb 5 euro betaald. Er zijn geen fiches bij.

Dr. Mahjong: Nou, dat is een mooi koopje. Ik schat de waarde toch zeker op € 100. Misschien vind je nog eens op de rommelmarkt bijpassende fiches. Haast niemand speelt daar nog mee.

Mieke Beeke: Zou u op basis van bijgevoegde foto’s misschien een indicatie kunnen geven over de waarde van het spel?

Een zwart kistje en een blauwe handleiding van de fa. Eberhardt.

Er is iemand geïnteresseerd, maar als het museum het wil kopen, vind ik dat ook een goed idee. Met vriendelijke groet.

 Dr. Mahjong: Bij mij moet u niet zijn als u een spel wilt verkopen. Volgens mijn opvattingen verkoop je nooit een mahjongspel, tenzij je er al een stuk of twintig hebt. Mahjongspellen zijn gemaakt om er mee te spelen en ze zijn te mooi om zo maar van de hand te doen.

Van het deksel is een stukje afgebroken en het kistje loopt taps toe, maar dat zal wel aan de foto liggen.

Uw spel is een kopie van één van de goedkoopste die vanaf 1924 te koop waren in Nederland. U vindt een dergelijk exemplaar in ons museum in de rubriek Made in NL. Uw spel is niet uit het assortiment van Babcock’s Mah-Jongg Sales Company. Het kistje ziet er helaas ook niet fris meer uit. Er is een stukje afgebroken van het deksel.

Als het spel geheel compleet is dan zou u er ongeveer 100 euro voor kunnen vragen. Ik adviseer u echter het zelf te houden om er mee te gaan spelen. Mahjong is immers het mooiste en leukste spel ter wereld.

U kunt er zo’n 100 euro voor vragen.

Vreemdsoortige voorwerpen van parelmoer.

Jaap P. van der Schraaf: Ik ben in het bezit van deze fiches in parelmoer. En ik denk dat het mahjongfiches zijn. Kunt u mij hier eventueel meer over vertellen en wat de waarde zou kunnen zijn?  Alvast mijn hartelijke dank.

 Dr. Mahjong: Ik kan hier niet veel over vertellen, eigenlijk helemaal niets. Ik heb deze attributen nooit eerder gezien en heb geen idee waarvoor ze dienen. Een ding weet ik wel: het zijn geen reguliere mahjongfiches. Wellicht dat ze wel als zodanig dienst hebben gedaan. Je kunt natuurlijk met allerlei voorwerpen je scores verrekenen: geld, sigaretten, papiertjes, streepjes en noem maar op.

Kenmerkend voor fiches is een eenvoudige, simpele uitvoering. Fiches moeten zelf geen waarde hebben, ze moeten alleen waarden vertegenwoordigen. Vier varianten voldoen. Uw fiches hebben slechts drie varianten en zijn veel te mooi voor hun ondergeschikte rol bij het mahjongspel.
Heeft iemand enig idee waarvoor deze fiches dienen? Laat het mij weten!

Ze zijn veel te sjiek om als fiche bij mahjong te dienen.

Walter van Tuijl: In antwoord op de vraag, die Jaap P. van der Schraaf u stelde, “Zijn dit mahjongfiches?” denk ik dat het waarschijnlijk oude Chinese score chips voor kaartspellen zijn. Zie de twee links hieronder:

https://www.etsy.com/nl/listing/562191297/zwart-gelakt-ingelegd-moeder-van-pearl?shop-update=13386362

https://www.etsy.com/nl/listing/552014605/a-lacquer-games-box-qing-dynasty-210?shop-update=12672613

En zoals u kunt zien kunnen ze aardig wat waard zijn.

Daar horen die prachtige fiches in thuis!

 Dr. Mahjong: Nou, die prijzen liegen er inderdaad niet om, 3.100 euro voor een set van deze parelmoeren score chips! Voor die prijs moeten ze wel in een prachtig, Victoriaans kistje zitten, maar toch ..! Ik zou trouwens niet weten wat de hoogste prijs is die ooit voor een mahjongspel werd betaald. Goudsmid Janny Adelaar uit Schoonhoven heeft een puur zilveren mahjongspel in de aanbieding, dat 52.500 euro moet kosten.
Hartelijk dank voor uw interessante aanvulling.

Schitterend bewerkt.